Τι είναι η ενδομητρίωση;

Η ενδομητρίωση είναι μια κλινική και παθολογική οντότητα κατά την οποία κύτταρα του ενδομητρίου (ο εσωτερικός χιτώνας της μήτρας που αναπτύσσεται και αποπίπτει σε κάθε περίοδο) εμφανίζονται εκτός της μήτρας και συνήθως στο περιτόναιο (η μεμβράνη που καλύπτει την κοιλιακή κοιλότητα), στις ωοθήκες ,τους συνδέσμους της μήτρας αλλά και ,σπανίως, σε πιο απομακρυσμένες θέσεις όπως ο θώρακας. Τα κύτταρα αυτά υπόκεινται στις μεταβολές που προκαλούν οι ορμόνες που παράγονται από τις ωοθήκες σε κάθε εμμηνορυσιακό κύκλο και αντιδρούν όπως ακριβώς και αυτά που βρίσκονται εντός της κοιλότητας της μήτρας. Επηρεάζει το 3-10% των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας και περίπου το 25-35% των γυναικών με προβλήματα υπογονιμότητας.

Πώς προκαλείται η ενδομητρίωση;

Παρόλο που η ενδομητρίωση έχει περιγραφεί και αναγνωριστεί σαν κλινική οντότητα από το 1860, ο μηχανισμός που την δημιουργεί είναι άγνωστος. Έχουν γίνει άπειρες μελέτες και κλινικές εργασίες, όμως το μόνο που έχουμε είναι θεωρίες και πιθανές εξηγήσεις. Η επικρατέστερη άποψη είναι αυτή που αναφέρει ότι κύτταρα του ενδομητρίου παλινδρομούν μέσω των σαλπίγγων και εμφυτεύονται στην κοιλιά και σε άλλα σημεία.

Ποια συμπτώματα έχει η ενδομητρίωση;

Αυτά εξαρτώνται από την θέση εντόπισης, την έκταση και την βαρύτητα της νόσου. Τα συνηθέστερα είναι ο πόνος και η στειρότητα. Ο πόνος μπορεί να εμφανίζεται ως δυσμηνόρροια (πόνος κατά την περίοδο), δυσπαρευνία (πόνος κατά την σεξουαλική επαφή), χρόνιος πυελικός πόνος (στην κοιλιά ή στη μέση που μπορεί να χειροτερεύει κατά την περίοδο). Πολλές φορές μπορεί να υπάρξει έντονος διαξιφιστικός πόνος λόγω ρήξης ενδομητριοειδούς κύστεως ,εικόνα που μοιάζει με εξωμήτριο κύηση και η διαφορική διάγνωση τίθεται κατά τη διάρκεια της χειρουργικής αντιμετώπισης. Οι συμφύσεις στις ωοθήκες και τις σάλπιγγες, η διαταραχές ωοθυλακιορρηξίας καθώς και οι ανοσοβιολογικές διαταραχές που προκαλεί στην περιοχή η ενδομητρίωση είναι μερικά από τα αίτια που προκαλούν στείρωση σε ποσοστό 20-40%. Το ευχάριστο όμως είναι ότι ,αν επιτευχθεί εγκυμοσύνη, τα συμπτώματα της νόσου υποχωρούν.

Πώς θα ξέρω αν έχω ενδομητρίωση;

Το καλό ιστορικό ,η κλινική εξέταση και το υπερηχογράφημα (αν καταδείξει τις χαρακτηριστικές σοκολατοειδείς κύστεις της νόσου) θα βοηθήσουν τον γυναικολόγο να έχει την υποψία της διάγνωσης της ενδομητρίωσης. Ο δείκτης CA-125 που τις περισσότερες φορές εμφανίζεται αυξημένος, δεν έχει την απαραίτητη ειδικότητα μιας και αυξάνεται και σε μια πληθώρα άλλων καταστάσεων. Η οριστική διάγνωση θα μπει κατά τη διάρκεια του χειρουργείου (λαπαροσκόπηση για αφαίρεση των κύστεων ή διαγνωστική), όπου διαφαίνονται οι χαρακτηριστικές εστίες της ενδομητρίωσης ή οι κύστεις με το τυπικό σοκολατοειδές περιεχόμενο.

Πώς αντιμετωπίζεται η ενδομητρίωση;

Η ενδομητρίωση μπορεί να αντιμετωπιστεί με διάφορους τρόπους. Δυστυχώς, δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για την ενδομητρίωση, παρά μόνο ευκαιριακή αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Η χορήγηση αναλγητικών και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, η χορήγηση αντισυλληπτικών ή άλλων ορμονικών σκευασμάτων και η χειρουργική επέμβαση μπορούν να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της νόσου. Η λαπαροσκοπική μέθοδος είναι η ενδεικνυόμενη χειρουργική επέμβαση κατά την οποία μπορεί να γίνει λύση πιθανών συμφύσεων, αφαίρεση κύστεων, έλεγχος σαλπίγγων και καυτηριασμός εστιών. Σε κάθε περίπτωση, η ενδομητρίωση και η αντιμετώπιση της είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να εξατομικεύεται και να αντιμετωπίζεται από τον ιατρό με βάση τις ανάγκες της ασθενούς την δεδομένη χρονική στιγμή.